Do Bali pasują najbardziej banalne określenia, jakie można spotkać w literaturze podróżniczej: przepiękna, uwodzicielska, hipnotyzująca, magiczna. Ten kto pierwszy powiedział, że małe jest piękne, musiał wcześniej się tu bawić.
Ta nieduża wyspa – jedna z 17 tyś w największym archipelagu świata – urzeka zadziwiającą różnorodnością krajobrazów i kultury. Można tu spędzić wakacje, nie tylko w prawdziwie sielskiej scenerii, ale także obcując ze wspaniałą sztuką, zachwycającą bogatymi tradycjami, wysokimi walorami artystycznymi i oryginalnością. O spójności tutejszego społeczeństwa zadecydowałą religia, historia i … ryż. To jego uprawy określają odrębność poszczególnych poszczególnych społeczności zamieszkujących wyspę. Kluczowe znaczenie mają wspólne systemy nawadniania pól i niezbędna ku temu współpraca wszystkich Balijczyków.
Lotnisko międzynarodowe znajduje się na południowych krańcach wyspy- w regencji Badung, jednej z ośmiu- mocno zurbanizowanych i skomercjalizowanych. To tutaj najczęściej w Sanurze lub Kucie, zatrzymuje się większość turystów, by opalać się na plażach, tańczyć w dyskotekach i beztrosko się bawić.. Nie znaczy to bynajmniej, że ktoś kto nie gustuje w tego rodzaju rozrywkach, powinien jak najszybciej stąd uciekać, ponieważ nawet pośród tej jawnej komercji można odnaleźć sporo wspaniałych zabytków dawnej Bali.
Dalej na północ, w regencjach Tabanan, Gianyar i Bangli, krajobrazy nie są tak zróżnicowane, wioski mniejsze, a kultura bardziej autentyczna. Na wschodzie w rejonach Klungkung i Karangasem, skupiała się w przeszłości władza wyspy. Dziś centralna i wschodnia Bali to główne ośrodki sztuk plastycznych i scenicznych. Trzeba się naprawdę postarać, żeby nie natknąć się tu na jakieś przedstawienie taneczne, koncert, wystawę malarstwa czy rzeźby.
W głębi wznoszą się trzy potężne wulkany decydujące o duchowym, kulturowym i geograficznym obliczu kraju: Agung, Batur i Batukau. Góry są uważane przez mieszkańców za święte i stanowią źródło wody. Suche północne wybrzeże Bali, regencja Buleleng, to kraina rolnicza, w której uprawia się wszystko od cynamonu po winogrona. Zachodni region- regencja Jembrana i część Bulelengu – jest raczej suchy, jedynie miejscami pokryty bujną roślinnością, ale turyści niestety zapuszczają się tu bardzo rzadko, zapominając o parku narodowym w którym schronienie znalazło kilka zagrożonych gatunków zwierząt.
BADUNG/POŁUDNIE/DENPASAR
W kosmologii balijskiej morze przynosi nieszczęście, ale właśnie na południowych plażach wypoczywa większość gości. Tutaj też jest najbardziej rozwinięta infrastruktura turystyczna. Denpasar to wielka, dość głośna metropolia. Jednak im bliżej turystycznych ośrodków Sanur, Nusa Dua i Kuta, tym wyraźniej atmosfera się zmienia. Banalane fasady birowców ustępują miejsca reklamom hoteli i biur podróży, a obok co chwila przemykają turyści na motocyklach.
Zagospodarowywaniu południowej części wyspy towarzyszą niekończące się spory, zarówno wśród Balijczyków, jak i cudzoziemców. Trzeba jednak przyznać, że na przestrzeni ostatnich 10 lat infrastruktura turystyczna mocno się rozwinęła i dziś każdy znajdzie coś dla siebie, bez względu na to czy interesują go pięciogwiazdkowe ośrodki wypoczynkowe, czy raczej skoki na bungee. Zatłoczone plaże za dnia, a po zmroku gwarne bary i dyskoteki mogą na dłuższą metę być męczące, ale te miejsca niewątpliwie mają swój urok. Będąc w regionie na pewno warto odwiedzić kilka najciekawszych punktów m.in.:
– Lapangan Puputan Badung : rozległy obszar porośnięty trawą, upamiętniający ostatnią bitwę radży Badungu z holenderską milicją w 1906r.
– Muzeum Bali: po wschodniej części wyżej opisanego placu znajduje się interesujące muzeum, zbudowane w latach 30 XX w. przez Holendrów, przedstawia obszernie historię Balijczyków i ich kultury od czasów prehistorycznych po początek XX w.
– Pura Jagatnatha: nowoczesna świątynia najwyższego bóstwa – Sanghyanga Widi Wasy, obecnego na wyspie pod postacią wielu lokalnych duchów i boskich przodków. Po wrzuceniu datku do specjalnej puszki warto obejrzeć sanktuarium wewnątrz, strzelistą padmasanę (tron lotosu ) z białego koralu, symbolizującą hinduistyczno-buddyjski wszechświat. Schodkowe platformy wsparte na żółwiu oplecionym przez dwa węże przedstawiają poziomy nieba na kosmicznej górze Semeru. Na samym szczycie otwartego tronu widnieje pozłacany, płaskorzeźbiony wizerunek Sanghyanga Widi Wasy. Ceremonie odbywają się tu przy każdej pełni Księżyca i nowiu przypominają atmosferę festyn. Na sąsiednim polu zbierają się tłumy wiernych, obok pędzą samochody, z ryczących głośników dobiegają komunikaty, a sprzedawcy walczą zażarcie o klientów.
– Catur Mukha: posąg na głównym skrzyżowaniu w Depansarze z czterema twarzami i ośmioma ramionami. Wzniesiony w 1972 r. dla upamiętnienia Puptan (termin odnoszący się do rytualnego samobójstwa popełnianego w obliczu nieuniknionej, a upokarzającej kapitulacji,około tysiąc Balijczyków poniosło śmierć na skutek samobójstwa, zabijania się nawzajem lub mordu ze strony armii holenderskiej). w Badungu przedstawia bogów czterech kierunków świata: Iswarę ( wschód ), Brahmę (południe), Mahadeww( zachód ), i Wisznu ( północ ).
– Centrum Sztuki Werdi Budaya: na wschód od śródmieścia, można zobaczyć dużą wystawę tradycyjnej i współczesnej sztuki balijskiej: malarstwo, rzeźbę w drewnie, lalki używane w teatrach cieni, wyroby ze srebra, tkaniny, a także niezwykłe rzeźby z kości słoniowej.
WSCHODNIE BALI
Wschód to według Balijczyków pomyślny kierunek świata, a wycieczka wśród świątyń, ruin pałaców i rozległych plaż pokrytych czarnym piaskiem potwierdza tę opinię. Wschodnia część wyspy, mniej rozwinięta i nie tak bogata jak południowa, ma też odmienny charakter, o którym decydują archaiczne rytuały, krajobrazy upstrzone jęzorami zastygłej lawy i wysokie, nagie wzgórza pocięte prastarymi tarasami uprawnymi. Wąski pas wzdłuż wschodniego wybrzeża, sam w sobie będący popularnym celem wycieczek, zajmuje głównie gaje palm kokosowych i bananów. Niestety eksploatacja koralowców- które mieli się by pozyskać wapno użytkowe w budownictwie – spowodowała że część tutejszych raf uległa zniszczeniu.
Muzeum Seni Lukis Nyoman Gunarsa – ok. 5km na zachód od Klungkungu znajduje się muzeum. Kolekcja obejmuje tradycyjna sztukę balijską i rozmaite zabytkowe przedmioty, a także prace założyciela muzeum Nyomana Gunarsy.
Przy głównej drodze z Klungkungu na północ warto się zatrzymać w Bukit Jambul, by podziwiać fenomenalną panoramę, w której dominuje masyw potężnego, wciąż czynnego wulkanu Gunung Agung ( Wielka Góra ) wnoszącego się na wysokość 3.142 m n.p.m.
Królewski Park Tirta Gangga – na to uroczo ciche miejsce składają się baseny kąpielowe, zasilane źródlana wodą tryskająca z posągów zwierząt i fontann. Okoliczni mieszkańcy chętnie przychodzą się tu kąpać przed zachodem słońca. Obok rozciągają się malownicze pola ryżowe, a ponieważ ze znalezieniem noclegu nie ma tu problemu, warto zatrzymać się na kilka dni.
Bali również może się pochwalić bardzo ciekawymi miejscami dla miłośników nurkowania, większość najlepszych miejsc do nurkowania znajduje się na północnym i wschodnim wybrzeżu Bali lub na pobliskich wyspach. Najbardziej znane miejsca to:
– wyspa Nusa Lembongan czy Nusa Penida
– wyspa Menjangan
– region Tulamben ( na dnie morza spoczywa amerykański pancernik, swietne warunki do nurkowania w dzień jak i w nocy )
